zaterdag 4 juni 2016

Identiteit en dialoog

Homilie bij de 9de zondag door het jaar C (Lucas 7,1-10)

Met de komst van Jezus, de Christus, hier op aarde kreeg de heilsgeschiedenis een nieuwe wending. En onder heilsgeschiedenis mogen we dan verstaan: Gods plan, Gods verhaal met de mens. Met de komst van Jezus kreeg de heilsgeschiedenis meer ruimte en diepgang. Want Gods boodschap van heil, van redding, bleef niet langer voorbehouden voor het volk dat God had uitverkoren … het Godsvolk Israël. Met Jezus kwam het heil over de hele mensheid, over joden en niet-joden (over de heidenen)!

En zo richtte Jezus zijn verkondiging niet alleen tot het eigen joodse volk. Meer dan naar synagogen en naar Jeruzalem trok Jezus naar de periferie, tot aan de grens met het heidense land. Jezus zocht voor zijn verkondigingswerk vooral plekken op waar verschillende religies en culturen elkaar kruisten. Het Evangelie van deze zondag is hier een mooie illustratie van.

Jezus bevindt zich in Kafarnaüm, een stadje aan de grens, op een kruispunt van culturen… En in dat stadje is er een Romeinse honderdman die aan Jezus de boodschap laat overbrengen dat zijn knecht op sterven ligt. Jezus is verwonderd over het diepe geloof van deze niet-jood, van deze heiden. “Zelfs in Israël heb ik zo’n groot geloof niet gevonden”, zegt Jezus. In Nazareth stuitte Jezus op het ongeloof van zijn dorpsgenoten. Hier, in Kafarnaüm, is er die honderdman, bij wie Jezus een groter geloof vindt dan op vele plaatsen van joods religieus leven. Hier herkent Jezus tekenen van heil ook buiten de eigen joodse kring.

Vandaag leven we steeds meer en meer in een samenleving die doet denken aan de wereld die Jezus uitkoos voor zijn verkondigingswerk… een wereld waarin mensen van verschillende talen, culturen en religies tot samenleven gedoemd zijn. De hele wereld bevindt zich om ons heen. We wonen steeds meer te midden een smeltkroes van talen, culturen en geloofsovertuigingen. En of we dat nu willen of niet: we zijn gedoemd tot samenleven.

En die realiteit stelt ons als christenen en als Kerk voor een grote uitdaging. Die uitdaging kunnen we enkel aan, wanneer we het ‘extra ecclesiam nulla salus’ (oftwel ‘buiten de Kerk geen heil’) niet langer absoluut stellen en ook tekenen van heil buiten de eigen muren ten volle serieus nemen… dus ook in andere geloofsovertuigingen.

Maar wat we vandaag sterk kunnen aanvoelen, is dat bijvoorbeeld de groei van de islam in Europa heel wat mensen zorgen baart. Mensen spreken mij hierover wel eens aan en zeggen me dan dat ze niet goed weten hoe ze zich als christen hiertoe moeten verhouden… “Wat is uw mening, mijnheer pastoor?”, vragen ze me dan. En ik antwoord hen dan met een wedervraag: “Wat zou Jezus doen?” 

Wat Jezus zou doen? Dat vinden we terug in het Evangelie: Jezus trok weldoende rond, Hij verkondigde Gods blijde boodschap… een boodschap van liefde, en zijn verkondiging bestond in het getuigenis van die liefde, in woord en daad, tot het uiterste, met uiteindelijk de dood tot gevolg, want velen namen zijn boodschap niet aan. En toch ging Hij de confrontatie niet uit de weg, want, zoals Hij zei was Hij “niet gekomen voor de gezonden, maar voor de zieken”. Hij zocht het verloren schaap en ging daarom naar wie verstoken waren van Gods licht en liefde, de mensen aan de rand, de heidenen…

Gods liefde kan de harten van mensen enkel raken wanneer wij zelf spiegel van Gods liefde zijn, wanneer wij de blijde boodschap van Jezus en zijn liefde verkondigen in woord en daad, in alle vrijmoedigheid. Niet wanneer wij in een wij-zij-verhaal vervallen en muren opwerpen waarachter de ander (de andersgelovige) het best verscholen blijft.

Maar laten we eerlijk bekennen: doen we dat wel voldoende, getuigen van wat de blijde boodschap van Jezus en zijn liefde voor ons betekent? In daden lukt ons dit nog min of meer, maar vaak hebben we niet de durf om over ons geloof te praten…

Er is de voorbije weken veel inkt gevloeid over de katholieke dialoogschool. En zonder de hele discussie hierrond te willen heropenen, lijdt het geen twijfel: een school waar geen ruimte is voor dialoog kan zichzelf geen katholieke school noemen. Jezus gaf ons hierin ook het voorbeeld: ook het Evangelie van deze zondag toont ons Jezus als man van de dialoog, al is het met wat tussenschakels. 

Maar dialoog is niet mogelijk zonder identiteit. En daar wringt nu juist het schoentje, zoals filosoof Gerard Bodifée onlangs stelde. Want, zo zei hij: “Eerst moeten de katholieken de eigen identiteit terugvinden.” “De katholieken hebben moeite met hun eigen identiteit en de elementaire kennis over hun godsdienst ontbreekt meer en meer.” En hij vervolgt: “Religiositeit is taboe geworden, er wordt niet meer over gesproken, we stoppen het weg.” Mocht Jezus hebben gezwegen, mocht Hij nooit ter sprake hebben gebracht wie Hij was, in alle vrijmoedigheid, nooit kleur hebben bekend, dan zou zijn boodschap van heil de harten van mensen nooit hebben geraakt, ook en zeker niet dat van de honderdman.